Efer 482 (12-6-19): O xoguete infantil e a última fronteira da física

O ángulo máxico da revolución “viratrónica” con Pablo Jarillo Herrero

Existen libros infantís que conseguen animacións máxicas ao mover unha transparencia cunhas barras horizontais sobre diversos patróns de liñas. Deste xeito xérase o coñecido como patrón de Moiré. O máis vangardista en física da materia condensada é facer isto mesmo a nivel molecular.

O primeiro en conseguilo foi o catedrático do MIT Pablo Jarillo Herrero. En 2018 presentou no encontro anual da Sociedade Americana de Física un achado revolucionario. Se viramos exactamente 1,1º dúas capas de grafeno – o material bidimensional mais delgado que existe – e achegamos carga ó sistema, este primeiramente pasa a un estado illante e logo convertese en supercondutor. Acaba de nacer a “viratrónica” (twistronic). E mesmo hai expertos que lle din que este achado cheira a Nobel. Debullamos toda esta revolución co seu protagonista, o investigador valenciano Pablo Jarillo.

As ondas gravitacionais fixeron posible a evolución humana

Durante todo un século foron un resultado teórico das ecuacións de Einstein, pero desde 2016 sabemos que as ondas gravitacionais son unha realidade física. Para Bernard F. Schutz, director emérito do Instituto Max-Planck de Física Gravitacional – Instituto Albert Einstein e catedrático na Universidade de Cardiff, sen a existencia destas ondas gravitacionais non sería posible a vida na terra.

Iluminar o urbanismo salvaxe do cancro. O cancro precisa de crear vasos que lle acheguen nutrientes para se poder expandir. Unha investigación do CIMUS-USC, CIQUS-USC e CICA-UdC ven de amosar como se poden volver fluorescentes estes tecidos. Conversamos desde o CIMUS co investigador José A. Costoya.

Arte no CERN coa instalación Datos Fluidos de Agnes Chavez [Muller e ciencia] Joana Magalhaes preséntanos na súa sección a artistae educadora norteamericana de orixe cubana Agnes Chavez que ultima unha instalación artística no Centro de Datos do CERN.

Efer 355 (15-5-16): Negro

El_septimo_sello-835408772-large

A Idade Media considérase popularmente unha época da historia chea de sombras que apenas aportou nada á humanidade. Unha época de transición de 1000 anos? Quen estableceu a súa duración? Realmente a Grecia clásica achegou mais coñecemento técnico que a Idade Media? Que pasou fóra de Europa? A historiadora Antonia de Oñate reflexiona criticamente sobre os mitos da Idade Media. Oñate tamén é directora xeral de “ARP-Sociedad para el avance del pensamiento crítico“.

 

Déborah García Bello cóntanos que é posible explicar toda a historia da arte co uso do negro en cada movemento artístico. Grazas á nanotecnoloxía agora dispomos do negro mais negro de todos os negros. Pero só un artista, Anish Kapoor, ten os dereitos en exclusiva para empregar esta cor…

 

Destripamos a ciencia de Superman con Borja Tosar. Atención á súa hipótese da vexiga voadora de enerxía escura do home de aceiro.

Efer 339 (24-1-16): Un contrasinal oloroso para entrar na célula

 

Os seres humanos percibimos olfacto desde un punto de vista estético, como un sentido que é quen de provocar pensamentos e recordos duradeiros. O olfacto, pola contra, é un sentido primordial que permite aos organismos detectar alimentos, depredadores e compañeiros.

Richard Axel

Montenegro nos nosos estudio

Montenegro nos nosos estudios con César Goldi

Somos quen de percibir uns 10.000 olores diferentes. Mesmo aínda que non saibamos como se chamar. Foi curioso descubrir que toda esta tonalidade de cheiros a podemos recoñecer empregando unicamente uns 300 receptores dentro do noso nariz. Isto significa que cada cheiro ten un patrón característico: un tanto por cento do receptor 1, outro tanto do 2, … e así ata completar un código de barras de 300 números.

Entrar e saír da célula non é fácil. Cómpre atravesar a membrana celular, e para iso as substancias teñen que ter os papeis en regra. O complicado que polo de agora non sabemos moi ben en que consiste. Por exemplo, os péptidos poden ser moi útiles para transportar substancias no interior da célula. Sabemos sintetizalos pero non predicir se van ser quen de atravesar a membrana.

Javier Montenegro investigador Ramón y Cajal do CIQUS vén de gañar un prestixiosa bolsa Starting Grant do European Research Council. Montenegro vai sintetizar novos péptidos coa fin de coñecer os diferentes patróns químicos que deben incorporar estas moléculas para poder penetrar na célula. A idea é empregar un modelo olfactivo para integrar todo o coñecemento que se adquira ao longo destes 5 anos cun 1,5 millóns de euros de financiamento. E deste xeito poder construír modelos predictivos que sabendo a estrutura dun péptido “cheiren” se van poder pasar o control de pasaportes de entrada á célula.

Portada de J. Montenegro e Bea Pérez

Portada de J. Montenegro e Bea Pérez

Javier Montenegro contounos como deseñou esta portada de “Accounts of chemical research” xuntamente coa artista Beatriz Pérez. Esta é a entrevista completa:

 

 

2DbsFI4

Aínda que parece incrible os escáneres cerebrais analízanse na práctica clínica a ollo cando se trata de comparar zonas afectadas por doenzas dexenerativas. No eido da investigación existen ferramentas de análise, pero son demasiado complexas e caras para o día a día dun hospital. Conscientes desta necesidade investigadores do grupo de Medicina Nuclear e Imaxe Molecular do CHUS co apoio da Fundación Ramón Domínguez fundaron a empresa de base tecnolóxica QuBioTech. Agora veñen de gañar o premio de transferencia tecnolóxica 2015 da Real Academia Galega de Ciencias co produto IQ-Brain que en nada entrará na súa fase de comercialización. Conversamos con Jesús Silva e Daniel Fernández, coordinador de I+D e xerente respectivamente de QuBioTech.

 

 

Gaspar Broullón e David Ballesteros cóntannos o que hai atrás da cámara do programa de televisión de divulgación científica Éche Así. Esta é a peza favorita de Gaspar e estoutra a de David.

 

Como recomendación da nosa axenda de eventos científicos destacamos a representación no MUNCYT de A Coruña de “Non toques os meus círculos” por parte da compañía de teatro Artello.

unnamed

 

Efer 296 (5-10-14): Congreso internacional de Nubes

Un ceo sen nubes é un prado se flores, un mar sen velas

Henry David Thoreau

Foto de Juan A. Gallego, @JAGfoto, autor do "Atlas de nubes y meteoros"

“Estamos nunha palleira na Granxa Escola de Barreiros rodeados de nefelibatas, que é como se chama as persoas soñadoras que viven na nubes. Estamos rodeados de observadores de nubes e non temos idea do que vai a acontecer nos vindeiros 50 e poucos minutos de radio, pero de seguro que vai ser interesante porque é todo un luxo estar entre poetas, músicos, científicos, artistas e demais cazadores de nubes. Atopámonos no “II Congreso Internacional de Observadores de Nubes“…”

Para saber como continua vas ter que escoitar ou descargar o programa íntegro:

[audio:http://blogs.crtvg.es/efervesciencia/wp-content/uploads/2014/10/Efer-296-5-10-14.mp3]

Descargar Efer 296 (5-10-14)

Foto de Miguel Rollán, @LaDobleErre

Para ver unha crónica fotográfica do congreso non te perdas esta recompilación de Fernando Fuentes en IbéricadeNubes.

Con @ponticela, @JAGfoto e @divulgameteo antes de dar o campanazo (esquerda arriba)

Logo inspirado nun debuxo de Athanasius Kircher