Efer 307 (21-12-14): Solsticio de inverno en Dombate

Os dolmens foron na época megalítica o que as catedrais na Idade Media: sinalaban onde estaba a riqueza e a puxanza social. No megalitismo, a Costa da Morte debeu ser unha zona socialmente moito mais articulada que calquera outra.

José María Bello

Foto de Rabunho Rexeita

Recollendo unha invitación do Concello de Cabana de Bergantiños realizamos un especial Efervesciencia no Centro Arqueolóxico de Dombate coincidindo co solsticio de inverno. Acompañáronnos o guía de Dombate Lito Eiroa, a Catedrática de Xeografía e Historia no I. B. Monte das Moas Ana Romero Masía, o Catedrático de Electromagnetismo e divulgador Jorge Mira, o músico Pepe Ferreirós de Milladoiro e o noso colabordor Martin Pawley, productor do filme “Costa da Morte“. Astronomía, arqueoloxía, física, música e cinema conflúen neste programa.

No alborexar desa mesma mañá, tres investigadores permaneceron na cámara do monumento orixinal para medir a iluminación do sol do solsticio sobre as pinturas que revisten as paredes internas do dolmen.  E alí estiveron os micrófonos de Efervesciencia rexistrando un documento sonoro único. Tivemos a sorte de poder escoitar ao arqueoastrónomo César González García (INCIPIT-CSIC), ao profesor de investigación Felipe Criado (INCIPIT-CSIC)  e  a  Benito Vilas Estévez, alumno do máster de arqueoloxía da USC.

[audio:http://blogs.crtvg.es/efervesciencia/wp-content/uploads/2014/12/Solsticio-en-Dombate.mp3]

Descargar Solsticio en Dombate

No interior da cámara orixinal de Dombate

Desde que en 1987 se realizou a primeira excavación en Dombate dirixida polo arqueólogo José María Bello foi moito o que se aprendeu deste dolmen. Pero aínda quedan preguntas abertas. Como por exemplo que significado ten o petróglifo coñecido como “The thing”. Benito Vilas ten a “hipótese simpática” na escala de Belmonte de que pode ser a constelación de Orión.

Velaquí tes o programa completo listo para escoitar, baixar, compartir,…

[audio:http://blogs.crtvg.es/efervesciencia/wp-content/uploads/2014/12/Efer-307-21-12-14.mp3]

Efer 307 (21-12-14)

 

Lito Eiroa, Jorge Mira, Pepe Ferreirós, César Goldi, Ana Romero, M. Vicente, Martin Pawley, Alberto López

Foto Rabunho Rexeita

Volve a Noite Efervescente

O vindeiro sábado día 5 de abril ás 21:30 tes unha cita coa Noite Efervescente no parque de Santa Margarita en A Coruña.

Poderás disfrutar dunha observación pública do ceo nocturno urbano cunha morea de amigos.

Primeira Noite Efervescente (Óscar Blanco)

Tras o éxito da edición da tempada pasada volve a Noite Efervescente (1 e 2). Noite Efervescente é un nanoproxecto de astronomía para todos que se vai lugar a cabo en dúas xornadas. A primeira será unha sesión de “planetario + observación nocturna urbana” e a segunda unha velada de observación nocturna no albergue dos Biocos en San Xoán de Río (Ourense) que terá lugar no verán.

Planetario + observación nocturna urbana (A Coruña, 5 de abril)

Esta foi a presentación da xornada que fixemos no programa Efervesciencia:

[audio:http://blogs.crtvg.es/efervesciencia/wp-content/uploads/2014/04/previa-PLANETARIO-amipa-def.mp3]

Descarga a presentación de Efervesciencia na noite con Isa de AMIPA

Nesta actividade van participar 100 persoas con discapacidade intelectual de asociacións de toda a provincia de A Coruña cos seus respectivos monitores de ocio. A cita é na tarde-noite do sábado 5 de abril na Casa das Ciencias e no Parque de Santa Margarita na Coruña. Os membros das distintas asociacións asistirán a sesións de planetario na Casa das Ciencias adaptadas aos seus intereses e espectativas. A partir das 9:30 da noite realizarase unha observación pública de ceo nocturno urbano aberta a todas as persoas, grandes e pequenas, que se queiran achegar e que queiran compartir o momento con todos os participantes das asociacións. O ceo é un patrimonio de todos que non ten barreiras. Os micros de Efervesciencia han de documentar sonoramente toda a velada. En caso de mal tempo suprimiríase a observación pública.

 

Festa da astronomía para todos en Os Biocos

Ceo de Os Biocos capturado por Óscar Blanco na Noite Efervescente 13

Terá lugar baixo o espectacular ceo nocturno de San Xoan de Río (Ourense), e está aberta a todos os amigos e oíntes de Efervesciencia ademais das asociacións participantes. Temos dúas datas propostas en función do tempo: 28 de xuño ou 19 de xullo. Iremos dando mais detalles na web de Efervesciencia.

Escoita a reportaxe que fixemos o ano pasado en Os Biocos:

[audio:http://blogs.crtvg.es/efervesciencia/wp-content/uploads/2014/04/Noite-efervescente-repor.mp3]

Descargar reportaxe Noite Efervescente 13

 

Noite Efervescente é unha iniciativa do programa Efervesciencia da Radio Galega e os seus “estreleiros”, e no que participan a Agrupación Astronómica IO, os Museos Científicos Coruñeses, a Liga Provincial de Clubs de Ocio de Persoas con Discapacidade Intelectual da Coruña, e Astronomía na Beirarúa.

As asociacións participantes na “Noite Efervescente” son :

Club Finisterre da Asociación ASPRONAGA (A Coruña)

ADCOR (A Coruña)

Nosa Señora de Chamorro (Narón)

Club Manuel Pose Veiga de ASPABER (Carballo)

Centro Pai Menni (Betanzos)

AMIPA (Comarca do Sar)

ASPADEX (Cee)

Aspadisol (Oleiros)

Artefíos (A Coruña)

 

Efervesciencia é o programa de divulgación científica da Radio Galega que se emite os sábados ás 4 da tarde. Prisma de Bronce na XXVI edición dos Premios Prismas Casa de las Ciencias á Divulgación. Efervesciencia está patrocinado pola Fundación Española para la Ciencia y la Tecnología (FECYT) – Ministerio de Economía e Competitividade.

Programa 191 (25-12-11): Solsticio en Amoeiro

Ningún descubrimento se faría xa se nos contentásemos co que xa sabemos

Séneca

Unha tecnoloxía é axeitada se soluciona problemas para os seus destinatarios. Quen diría que no século XXI sería unha gran invención as claraboias feitas con botellas de auga

Intro litros de luz

[audio:http://blogs.crtvg.es/efervesciencia/wp-content/uploads/2011/12/Intro-litros-de-luz.mp3]

[youtube o-Fpsw_yYPg].

Algo acontece no Concello de Amoeiro todos os solsticios de inverno e verán. Para comprender a cultura dos nosos antepasados non so cómpre escavar senón tamén ollar ao ceo. O Catedrático de Historia Antiga da USC Marco García Quintela dános as claves do primeiro aliñamento arqueoastronómico coñecido dun monumento megalítico en Galicia. Tamén conversamos con César González, investigador Ramón y Cajal do Instituto Astrofísico de Canarias.

1 de febreiro desde o Chan da Ferradura

Entrevista a Marco García Quintela 

[audio:http://blogs.crtvg.es/efervesciencia/wp-content/uploads/2011/12/entre-MARCO-QUINTELA-def.mp3]

[youtube IubWJIDcc5g].

Nos últimos 22 anos cincocentos galegos e galegas puideron estudar e investigar nos mellores centros do mundo grazas as bolsas de postgrado da Fundación Barrié. Preséntanoslas o director de educación da Fundación, Antonio Varela, e Ana J. Varela, secretaria da Asociación de Bolseiros Barrié.

Bolsas de postgrado da Fundación Barrié

[audio:http://blogs.crtvg.es/efervesciencia/wp-content/uploads/2011/12/micro-barrie-bolsas-postgraduado.mp3]

.

Enrique Orche nos estudios da RG en Vigo

Non é moi habitual que o coñecemento xerado nas nosas universidades se transfira en forma de cooperación cos países do Sur. Enrique Orche é Catedrático de Prospección Mineira da Escola Superior de Enxeñeiros de Minas da Universidade de Vigo. Cóntanos cal é a situación da minaría artesanal en Sudamérica. Accidentes mortais como os de Chima (Bolivia) poden ser evitables co saber mineiro actual.

O deslizamiento do Cerro de Pucaloma arrasou un terzo da localidade de Chima (2003)

En Huancavelica (Perú) extraíase mercurio para amalgamar os minerais de prata que se producían en Potosí (Bolivia). Grazas á Cooperación Galega Orche puxo en marcha un proxecto de creación dunha piscigranxa en Huancavelica.

Huancavelica (Foto: E. Orche)

Orche tamén advirte que o Cerro Rico de Potosí tamén está en perigo. O mais importante que sae da mina é o mineiro.

Cerro Rico de Potosí (Foto: E. Orche)

Descargar entrevista a Enrique Orche

[audio:http://blogs.crtvg.es/efervesciencia/wp-content/uploads/2011/12/ENTRE-ENRIQUE-ORCHE-def.mp3]

 

Descargar programa completo

[audio:http://blogs.crtvg.es/efervesciencia/wp-content/uploads/2011/12/Efer-191-24-12-11.mp3]